นิยามของสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น หรือ vernacular architecture นั้น แม้จะมีรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ที่ต่างกันบ้างในบางแนวคิด แต่ทั้งหมดล้วนมีจุดร่วมกันในการให้ค่ากับเทคนิคการก่อสร้างที่คำนึงถึงความต้องการของมนุษย์เป็นหลัก การนำวัสดุท้องถิ่นมาใช้ และความเข้าใจบริบทที่แวดล้อมโดยธรรมชาติซึ่งหล่อหลอมให้เกิดสิ่งที่เป็นรูปแบบ และที่สุดแล้วรูปแบบนั้นเองที่เป็นบ่อเกิดของสิ่งก่อสร้างต่างๆ ทั่วโลกที่สะท้อนถึงความเป็นมนุษย์ และวัฒนธรรมที่แตกต่าง

 

บนพื้นฐานของความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอยู่เสมอ การตระหนักถึงสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นในทุกวันนี้บางครั้งก็เป็นเพียงการโหยหาโดยผิวเผิน เพราะเข้าใจไปว่าการยกเอาเอกลักษณ์ที่คนจดจำได้มาอยู่ในงาน ก็เท่ากับเป็นสถาปัตยกรรมท้องถิ่นแล้ว ทั้งที่ในความเป็นจริง สิ่งที่ควรจะถูกถ่ายทอดและส่งต่อในสถาปัตยกรรมท้องถิ่นไม่ใช่แค่รูปลักษณ์ภายนอก แต่เป็นความเข้าใจในแนวคิดนี้อย่างถึงแก่นที่จะทำให้สถาปัตยกรรมพื้นถิ่นยั่งยืนกว่าเพียงเปลือกนอก

 

ความเป็นสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นนั้น บ้างอาจเชื่อว่าการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม ทำให้ลักษณะของสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นบางอย่างหายไป โดยไม่หวนคืนมาอีก ไม่ต่างจากการกระบวนการเลือกสรรตามธรรมชาติที่ความเปลี่ยนแปลงของปัจจัยแวดล้อมนำไปสู่การสูญสิ้นบางสิ่ง บ้างเชื่อว่าสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นคือแนวคิดที่คำนึงถึงลักษณะการใช้งาน เพื่อผู้ใช้งานเป็นหลัก ในขณะที่คนอีกกลุ่มหนึ่งเลือกที่จะมองว่า

หัวใจของสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นอยู่ที่กระบวนการและวิธีการในการได้มาซึ่งผลลัพธ์ เพราะเมื่อเข้าใจมันอย่างถึงแก่น ก็สามารถปรับเปลี่ยนและประยุกต์ปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องได้

 

เพื่อทำความเข้าใจแนวคิดที่หลากหลายต่อสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น ASA Forum ในปีนี้ได้รับเกียรติจากสถาปนิกที่มีผลงานในระดับนานาชาติถึง 5 ท่าน ได้แก่ Manuelle Gautrand จากฝรั่งเศส, Yung Ho Chang จากจีน, Christian Precht จากออสเตรีย, David Van Severen จากเบลเยียม และ Han Tumertekin จากตุรกี

 

ความแตกต่างทั้งในเรื่องมุมมองที่แต่ละคนมีต่อสถาปัตยกรรมและแนวทางการทำงานในการเปลี่ยนแนวคิดให้ออกมาเป็นรูปธรรม จะทำให้เห็นถึงความหลากหลายและสะท้อนให้เห็นความเป็นพื้นถิ่นในมุมมองต่างๆ ที่น่าในใจและชวนให้เรียนรู้